هوش مصنوعی (AI) با حل مشکلات واقعی از طریق بینش‌ها و اتوماسیون، به سرعت در بسیاری از صنایع جا افتاده است. این تکنولوژی که پتانسیل‌های بی‌شماری دارد، هر روز ارزش بیشتری پیدا می‌کند. این مقاله شما را به سفری چند دهه‌ای در دنیای پیشرفت‌های هوش مصنوعی می‌برد، از تحقیقات اولیه تا تبدیل شدن آن به دستیاری در کاربردهای روزمره.
شما در این مقاله در خواهید یافت که هوش مصنوعی چگونه جهان را تغییر خواهد داد. فهم این تحولات به علاقه‌مندان کمک می‌کند تا درک کنند چرا مطالعه این حوزه هم هیجان‌انگیز و هم مفید است. اگر به دنبال طراحی سایت حرفه‌ای یا خدمات دیجیتال مارکتینگ هستید، می‌توانید از خدمات کاریناوب استفاده کنید.
هوش مصنوعی چیست؟
بسیاری از مردم به واسطه نوآوری‌هایی که در بخش‌های مختلف به وجود آورده، با هوش مصنوعی آشنا هستند. به خصوص پس از ظهور ChatGPT، این فناوری به بخش جدایی‌ناپذیر آگاهی عمومی تبدیل شده است. برای درک کامل آن، باید بدانیم که هوش مصنوعی نامی چتری برای توانایی کامپیوترها در انجام عملکردهای شناختی مانند تفکر، یادگیری، حل مسئله و تصمیم‌گیری است که نیازمند هوش انسانی هستند.
انواع هوش مصنوعی
انواع مختلفی از هوش مصنوعی بر اساس قابلیت‌های آن‌ها وجود دارد، از جمله:
- هوش مصنوعی محدود (Narrow AI): برای انجام یک کار یا مجموعه‌ای از وظایف خاص طراحی شده و نمی‌تواند فراتر از توانایی‌های برنامه‌ریزی‌شده خود عمل کند.
- هوش مصنوعی عمومی (General AI): یک هوش مصنوعی پیشرفته است که توانایی درک، یادگیری و به کارگیری دانش در طیف وسیعی از وظایف را دارد، دقیقاً مانند هوش انسانی.
- هوش مصنوعی واکنشی (Reactive AI): تنها بر اساس موقعیت‌ها و ورودی‌های فعلی تصمیم می‌گیرد و از تجربیات گذشته برای اطلاع‌رسانی به تصمیماتش استفاده نمی‌کند.
- هوش مصنوعی با حافظه محدود (Limited Memory AI): می‌تواند از داده‌های گذشته نزدیک برای تصمیم‌گیری‌های فوری و بهبود پاسخ‌ها استفاده کند، که معمولاً در خودروهای خودران دیده می‌شود.
- هوش مصنوعی خودآگاه (Self-aware AI): یک هوش مصنوعی فرضی با آگاهی و خودآگاهی شبیه به انسان است که وجود و وضعیت خود در جهان را درک می‌کند.
با افزایش محبوبیت این انواع هوش مصنوعی، افسانه‌ها و سوءتفاهم‌ها نیز بیشتر شده‌اند. یک تصور غلط رایج این است که هوش مصنوعی و یادگیری ماشین یکسان هستند. در واقع، هدف AI توسعه سیستم‌هایی است که از توانایی‌های انسانی تقلید کنند، در حالی که یادگیری ماشین به کامپیوترها کمک می‌کند تا از داده‌ها بدون هیچ‌گونه برنامه‌نویسی‌ای یاد بگیرند.
شاید یکی از رایج‌ترین ترس‌ها در مورد هوش مصنوعی، توانایی آن در جایگزینی انسان‌ها یا منسوخ کردن تلاش‌های انسانی باشد. جالب اینجاست که این ترس با معرفی هر تکنولوژی جدیدی در طول سال‌ها تکرار شده است. به عنوان مثال، جنبش لودیت‌ها (Luddites) را به یاد بیاورید که علیه ماشین‌آلات نساجی اعتراض کردند زیرا فکر می‌کردند شغل آن‌ها را از بین می‌برد. زمانی نیز مردم فکر می‌کردند کامپیوترها جای آن‌ها را خواهند گرفت. حتی زمانی تصور می‌شد که خودروها خطرناک هستند و شخصی با پرچم جلوتر از آن‌ها می‌دوید تا دیگران را از “خطر” نزدیک‌شونده آگاه کند!
واقعیت این است که تکنولوژی‌ها جریان کار را بهبود می‌بخشند. مهم‌تر از همه، هوش مصنوعی، مانند تکنولوژی‌های جدید گذشته، توانایی ایجاد مشاغل جدید را دارد. مطالعه هوش مصنوعی مسیر شغلی را برای دانشمندان داده، مهندسان نرم‌افزار، و توسعه‌دهندگان هوش تجاری و دیگر مشاغل پرسود هموار می‌کند.
در حالی که اکثر مردم هوش مصنوعی را از اختراعات محبوبی مانند خودروهای خودران و چت‌بات‌ها می‌شناسند، این تکنولوژی در حوزه‌هایی مانند بهداشت و درمان، امور مالی، آموزش، بازی، خرده‌فروشی، انرژی و بسیاری موارد دیگر نیز تحول‌آفرین بوده است.
هوش مصنوعی چگونه جهان را تغییر می‌دهد؟
این روزها هوش مصنوعی حسابی سر و صدا کرده و این هیاهو بی‌دلیل نیست. AI به تدریج نحوه تعامل مردم با تکنولوژی را تغییر می‌دهد و گام‌های بزرگی در بهداشت و درمان، حمل و نقل، آموزش، امور مالی، بازاریابی و … برمی‌دارد. در این گزارش خبری در کاریناوب، به بررسی تغییراتی می‌پردازیم که هوش مصنوعی در جهان ایجاد می‌کند:
- اتوماسیون وظایف: وظایفی مانند پشتیبانی مشتری، تولید و رانندگی از انسان‌ها به اتوماسیون منتقل شده است. AI بسیاری از کارهای تکراری و خطرناک را که قبلاً توسط انسان‌ها انجام می‌شد، با دقت و کیفیت بیشتر خودکار می‌کند.
- شخصی‌سازی در مقیاس وسیع: با هوش مصنوعی، زمان خرید کوتاه‌تر می‌شود. این فناوری با ارائه توصیه‌های هوشمند، محصولاتی را پیشنهاد می‌کند که با پروفایل مرور هر خریدار در تجارت الکترونیک مطابقت دارند.
- پیشرفت در بهداشت و درمان: کاربرد هوش مصنوعی در صنعت بهداشت فراتر از اسکن سوابق بیماران است. با AI، اکنون تفسیر ماموگرافی با دقت ۹۹ درصد بدون نیاز به نمونه‌برداری ممکن شده است. علاوه بر این، تشخیص‌ها، درمان‌های جدید، فرآیندهای جراحی و نظارت بر بیماران به لطف هوش مصنوعی بهبود یافته‌اند.
- تحول در آموزش: هوش مصنوعی به ایجاد تجربه‌های یادگیری شخصی‌سازی‌شده و مفید کمک کرده و درس‌ها، ارزیابی‌ها و مواد آموزشی را با نیازها و توانایی‌های هر دانشجو تطبیق می‌دهد. پلتفرم‌های یادگیری تطبیقی، دستیاران مجازی و نمره‌دهی خودکار می‌توانند یادگیری را لذت‌بخش‌تر و مؤثرتر کنند. به عنوان یک مزیت اضافی، خودکارسازی وظایف اداری تکراری به معلمان اجازه می‌دهد تا بر کارهای استراتژیک‌تر تمرکز کنند.
- توسعه مدل‌های کسب‌وکار جدید: ما راه درازی را از دیدن خودروها به عنوان یک وسیله پرخطر تا داشتن خودروهای خودران طی کرده‌ایم. این‌ها پیشرفت‌های هوش مصنوعی در مدل‌های کسب‌وکاری مانند دستیاران مجازی و روبات‌های کمکی هستند. این مدل‌های مبتنی بر AI تجربه مشتری را بهبود می‌بخشند و استانداردهای جدیدی را در کارایی و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده‌ها در صنایع مختلف تعیین می‌کنند.
- رباتیک کشاورزی: توسعه ربات‌های کشاورزی دقیق برای وجین، نظارت بر محصول، برداشت و غیره، فرصت‌هایی را برای کشاورزان رباتیک و ارائه‌دهندگان فناوری کشاورزی ایجاد خواهد کرد. این ربات‌ها با بهینه‌سازی استفاده از منابع و کاهش تأثیرات زیست‌محیطی روش‌های سنتی کشاورزی، به شیوه‌های کشاورزی پایدار کمک می‌کنند.
تاریخچه هوش مصنوعی
زمانی، مردم هوش مصنوعی را فقط با فیلم‌های علمی-تخیلی مرتبط می‌دانستند. پس از آن، تنها ریاضیدانان و دانشمندان به آن فکر می‌کردند. اما اکنون، نقش‌های برجسته‌تری را در جهان ایفا می‌کند که در گذشته غیرقابل تصور بود.
یکی از پیشگامان کامپیوترهای هوشمند، آلن تورینگ بود. او که اغلب به عنوان بنیان‌گذار نظریه بنیادین محاسبات مدرن شناخته می‌شود، مفهوم ماشینی را مطرح کرد که می‌توانست هر ماشین دیگری را شبیه‌سازی کند (ماشین تورینگ). آزمون معروف او در دهه ۱۹۵۰، یک کمک اساسی به حوزه هوش مصنوعی بود و این چالش را مطرح کرد که آیا ماشین‌ها می‌توانند هوش انسانی را تقلید کنند. با این حال، تا سال ۱۹۵۵ بود که جان مک‌کارتی هوش مصنوعی را به عنوان یک رشته آکادمیک معرفی کرد و آن را “هوش مصنوعی” نامید. او همچنین یک زبان برنامه‌نویسی به نام LISP را در اواخر دهه ۱۹۵۰ توسعه داد که برای توسعه هوش مصنوعی بسیار حیاتی شد.
یادگیری عمیق در دهه ۱۹۹۰ شروع به توسعه کرد، زمانی که محققان نسخه‌های اولیه الگوریتم‌های آن را ایجاد کردند. این الگوریتم‌ها در ابتدا به دلیل نیاز به قدرت محاسباتی بیشتر محدود بودند. سپس، در سال ۱۹۹۷، هوش مصنوعی در یک بازی شطرنج پیروز شد. این پیروزی کامپیوتر Deep Blue شرکت IBM بر قهرمان شطرنج جهان، گری کاسپاروف، یک لحظه تاریخی بود که توانایی‌های هوش مصنوعی را در تسلط بر بازی‌های استراتژیک پیچیده که نیازمند تفکر منطقی و استراتژیک عمیق بودند، نشان داد.
دهه ۱۹۹۰ برای هوش مصنوعی حیاتی بود، زیرا داده‌های بیشتری در دسترس قرار گرفت و فناوری‌های اینترنتی امکان به اشتراک‌گذاری آن‌ها را برای یادگیری ماشین فراهم کردند. دهه ۲۰۰۰ حتی برای AI فوق‌العاده‌تر بود. با داده‌ها و قدرت محاسباتی بیشتر، تکنیک‌های یادگیری ماشین شکوفا شدند و به جستجوهای وب، تبلیغات آنلاین و فیلتر کردن هرزنامه‌ها کمک کردند و به شدت تجربه کاربری و کارایی سیستم‌ها را بهبود بخشیدند.
در دهه ۲۰۱۰، شاهد رشد چشمگیر یادگیری عمیق بودیم که توسط قدرت محاسباتی بیشتر و در دسترس بودن داده‌های بزرگ (Big Data) هدایت شد. در این دوره، هوش مصنوعی گام‌های مهمی در زمینه‌هایی مانند پردازش زبان طبیعی، خودروهای خودران و تشخیص تصویر برداشت. با بهبود یادگیری ماشین، هوش مصنوعی مبتنی بر منطق کم‌رنگ شد و سیستم‌ها به جای قوانین تعریف‌شده توسط انسان، بر استنتاج آماری از داده‌ها تمرکز کردند.
سپس، در دهه ۲۰۲۰، یادگیری عمیق بر بسیاری از جنبه‌های زندگی انسان مسلط شد و آن‌ها را تغییر داد. مجموعه‌های داده‌های حتی بزرگ‌تر، یادگیری عمیق را قادر ساختند تا وظایفی فراتر از هوش انسانی را انجام دهد، مانند تشخیص تصویر. این روند در اینجا متوقف نشد. مدل هوش مصنوعی AlphaFold شرکت DeepMind، با استفاده از یادگیری عمیق بر روی یک مجموعه داده عظیم از آزمایش‌های ساختار پروتئینی، مشکلی را حل کرد که زیست‌شناسان بیش از ۵۰ سال با آن دست و پنجه نرم می‌کردند.
تکامل هوش مصنوعی از یک کاوش نظری به یک کاربرد عملی گسترده، یکی از مهم‌ترین روایت‌های تکنولوژیکی قرن ۲۰ و ۲۱ را رقم زده است. تنها سوالی که باقی می‌ماند این است: هوش مصنوعی در آینده چگونه جهان را تغییر خواهد داد؟
آینده هوش مصنوعی
هوش مصنوعی نیروی محرکه پشت پیشرفت‌های مستمر است. این فناوری حتی فراتر از آن چیزی است که انسان‌ها روزی قابل دستیابی می‌دانستند. طبق یک گزارش، بازار هوش مصنوعی از ۱۵۰.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ به ۱,۳۴۵.۲ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ خواهد رسید. پس، آینده هوش مصنوعی چگونه خواهد بود؟ در ادامه نگاهی به آینده احتمالی هوش مصنوعی می‌اندازیم:
ایجاد شغل
هوش مصنوعی ممکن است ۴۰ درصد از مشاغل را در سطح جهان تحت تأثیر قرار دهد و اقتصادها را متحول کند. اگرچه با خودکارسازی بسیاری از نقش‌های موجود، بازار کار را به طور چشمگیری مختل خواهد کرد، اما با تغییر و ایجاد صنایع جدید، شغل‌های جدیدی نیز خلق می‌کند. در اقتصادهای پیشرفته، اکثر مشاغل از ادغام هوش مصنوعی و افزایش بهره‌وری سود خواهند برد.
نقش‌هایی که بر خلاقیت انسان، مهارت‌های اجتماعی-عاطفی و مدیریت پیچیده تمرکز دارند، ممکن است دست‌نخورده باقی بمانند. مشاغل جدیدی مانند متخصصان هوش مصنوعی، مهندسان رباتیک و طراحان تجربه کاربری برای محصولات هوش مصنوعی پدیدار خواهند شد. بسیاری از مشاغل تغییر خواهند کرد، زیرا اتوماسیون ترکیب مهارت‌های مورد نیاز را به سمت توانایی‌های بیشتر در زمینه‌های STEM، برنامه‌نویسی کامپیوتر و تفکر انتقادی سوق می‌دهد. راه‌حل این است که اقدامات پیشگیرانه برای آموزش مجدد و ارتقاء مهارت‌ها انجام دهیم تا جابجایی شغلی به حداقل رسیده و پتانسیل ایجاد شغل به حداکثر برسد.
تغییرات صنعتی
با ادغام بیشتر هوش مصنوعی در عملیات کسب‌وکارها، تحولات گسترده‌ای در صنایع ایجاد خواهد شد. هوش مصنوعی با خودکارسازی کارهای تکراری، بهره‌وری را افزایش داده و به انسان‌ها در تحلیل داده‌ها، تصمیم‌گیری‌های پویا و توصیه‌های شخصی‌سازی‌شده کمک خواهد کرد.
افزایش کارایی و بهره‌وری، تأثیری موجی ایجاد کرده و ظهور مدل‌های کسب‌وکار و عملیاتی جدید را تحریک می‌کند. در ادامه برخی از صنایع اصلی که هوش مصنوعی بر آن‌ها تأثیر خواهد گذاشت، آورده شده است:
- بهداشت و درمان: هوش مصنوعی به تشخیص بیماری‌ها، شخصی‌سازی برنامه‌های درمانی، نظارت بر بیماران از راه دور، کاهش خطاهای دوز دارو و موارد دیگر کمک خواهد کرد. به عنوان مثال، ۷۰ درصد از کاربران انسولین در حال حاضر از دستورالعمل‌های پزشک پیروی نمی‌کنند. تشخیص چنین خطاهایی می‌تواند به بهبود مراقبت‌های بهداشتی کمک کند.
- آموزش: هوش مصنوعی آموزش را با امکان‌سازی تجربه‌های یادگیری شخصی‌سازی‌شده و متناسب برای دانش‌آموزان بر اساس توانایی‌های آن‌ها متحول خواهد کرد. یادگیری سفارشی برای هر دو گروه دانش‌آموزان با عملکرد بالا و دانش‌آموزانی که دچار مشکل هستند، فرصت‌هایی را فراهم می‌کند.
- امور مالی: الگوریتم‌های هوش مصنوعی در حال حاضر برای معاملات سهام و مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل استفاده هستند. چون می‌توانند مقادیر عظیمی از داده‌ها را تجزیه و تحلیل کنند، سیستم‌های هوش مصنوعی ممکن است در تصمیم‌گیری‌های مالی از انسان‌ها بهتر عمل کنند. صنعت مالی از مدیریت ریسک و تطابق با قوانین سود خواهد برد، زیرا هوش مصنوعی به جلوگیری از فجایع مالی کمک می‌کند.
- ارتش و امنیت سایبری: هوش مصنوعی امکان توسعه سیستم‌های تسلیحاتی خودکار و روبات‌ها را برای اهداف نظامی فراهم خواهد کرد. همچنین به تقویت امنیت سایبری از طریق فناوری‌هایی مانند تحلیل تهدیدات پیش‌بینی‌کننده و سیستم‌های پیشگیری کمک خواهد کرد.
- حمل و نقل: خودروهای خودران یکی از هیجان‌انگیزترین واقعیت‌های تکنولوژیکی هستند. هوش مصنوعی همچنین به مدیریت ترافیک و پیش‌بینی شلوغی برای بهینه‌سازی زمان سفر، نظارت بر عملکرد خودرو و اطمینان از تعمیر و نگهداری به موقع کمک خواهد کرد.
- تبلیغات: هوش مصنوعی تبلیغات شخصی‌سازی‌شده‌ای را برای کاربران بر اساس علایق، رفتارها، مکان‌ها و پروفایل‌های خاص آن‌ها امکان‌پذیر می‌کند و هدف‌گیری و اثربخشی را بهبود می‌بخشد. جای تعجب نیست که بیش از ۸۰ درصد کسب‌وکارها در حال آزمایش هوش مصنوعی در کانال‌های بازاریابی خود هستند.
- ارتباطات: با هوش مصنوعی، موانع ارتباطی آینده شکسته خواهد شد و به لطف توانایی AI در درک معانی انسانی فراتر از کلمات، ارتباطات بهبود یافته و دسترسی برای افراد دارای معلولیت افزایش می‌یابد. سیستم‌های هوش مصنوعی پیشرفته که می‌توانند مکالماتی در سطح انسانی را در زمینه‌ها و موضوعات متنوع انجام دهند، شیوه‌های جدیدی از همکاری یکپارچه بین گروه‌های مختلف را به ارمغان خواهند آورد.
ملاحظات اخلاقی و اجتماعی
هوش مصنوعی مزایای زیادی دارد، اما بدون کاربرد مسئولانه، ریسک‌های پیچیده‌ای برای اخلاق و جامعه به همراه دارد. سیستم‌های هوش مصنوعی نقش‌های تصمیم‌گیری خودمختار بیشتری را بر عهده می‌گیرند که خطر سوگیری الگوریتمی، فقدان شفافیت، حریم خصوصی و امنیت داده‌ها، و جابجایی شغل‌ها را در پی دارد.
واگذاری مسئولیت‌های تصمیم‌گیری به هوش مصنوعی، تهدید می‌کند که تبعیض، نابرابری اقتصادی و فرسایش پاسخگویی را تشدید کند. دستورالعمل‌های بین‌رشته‌ای و اخلاقی که عدالت، پاسخگویی و عدم تبعیض را ترویج می‌کنند، به حل این مسائل کمک خواهند کرد. با افزایش خودمختاری هوش مصنوعی، لازم است چارچوب‌هایی وجود داشته باشد که سازمان‌ها را برای شفافیت پاسخگو نگه دارد.
تأثیر اقتصادی
هوش مصنوعی در آینده با افزایش کارایی و بهبود تصمیم‌گیری از طریق تجزیه و تحلیل داده‌ها، موتور رشد بهره‌وری و اقتصادی خواهد بود. ممکن است محصولات، خدمات، بازارها و صنایع جدیدی را ایجاد کند و جریان‌های درآمدی جدیدی را به وجود آورد. یک مطالعه قابل توجه نتیجه‌گیری می‌کند که تأثیر اقتصادی هوش مصنوعی بر تولید ناخالص داخلی جهان ممکن است تا سال ۲۰۳۰، ۱۴ درصد افزایش یابد.
اولاً، هوش مصنوعی به طور چشمگیری بهره‌وری نیروی کار را به دلیل فناوری‌هایی که وظایف مرتبط با نیروی کار را بهینه می‌کنند، افزایش خواهد داد. هوش مصنوعی همچنین یک “نیروی کار مجازی” جدید ایجاد خواهد کرد که از طریق اتوماسیون هوشمند قادر به حل مسئله و خودآموزی است. در نهایت، اقتصاد از انتشار نوآوری سود خواهد برد، زیرا کاربردهای هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف گسترش یافته و جریان‌های درآمدی جدیدی ایجاد می‌کند.
سیاست‌ها و مقررات جهانی هوش مصنوعی
به گفته مدیرعامل گوگل، اهمیت هوش مصنوعی مستلزم مقررات است، زیرا بدون هماهنگی، هوش مصنوعی می‌تواند شکاف‌های اقتصادی و سیاسی بین کشورها را تشدید کند. این مقررات، قابلیت همکاری و استانداردسازی تکنولوژیک را برای سیستم‌های هوش مصنوعی ترویج خواهند کرد تا به طور مؤثر در تجارت، بازرگانی و تحقیقات فعالیت کنند.
مقررات احتمالاً به جای قوانین گسترده هوش مصنوعی، حوزه‌های پرخطر مانند امور مالی، بهداشت و درمان، اشتغال و ایمنی کودکان را هدف قرار خواهند داد. در حالی که هوش مصنوعی مزایای قابل توجهی را از طریق قابلیت‌های بهبود یافته نوید می‌دهد، پتانسیل آن برای سوءاستفاده و غیرقابل پیش‌بینی بودن، ثبات و امنیت جهانی را به چالش می‌کشد. به عنوان مثال، پیشرفت در درک بیولوژیکی از طریق هوش مصنوعی می‌تواند هم‌زمان امکان ساخت سلاح‌های جدید را نیز فراهم کند.
در پیگیری مزایای هوش مصنوعی، سیاست‌گذاران باید ظرفیت آن را برای تقویت ریسک‌ها از طریق پیامدهای ارزیابی‌نشده در نظر بگیرند. مدیریت این تنش‌ها یک فرآیند مداوم است که نیازمند هوشیاری و همکاری بین ذینفعان بین‌المللی است.
منبع: karinaweb.com
